Antarktika'da Buz Korsanlığı! Buzullar Birbirinden Buz Çalıyor Mu?

Antarktika'da bilim insanları tarafından yapılan bir araştırma, buzulların beklenenden çok daha hızlı değişebildiğini ortaya koydu. Komşu iki buzuldan birinin akışı hızlanırken diğerinin yavaşlaması, "buz korsanlığı" olarak adlandırılan ilginç bir olayı gün yüzüne çıkardı. Bu durum, iklim değişikliğinin kutuplar üzerindeki etkilerine dair önemli ipuçları sunuyor.

Buzulların Hız Yarışı: Kim Kazanıyor?

Leeds Üniversitesi'nden bilim insanlarının yaptığı çalışmada, Batı Antarktika'daki yedi buz akıntısının hızlandığı tespit edildi. Ancak Kohler West Buzulu'nda %10'luk bir yavaşlama gözlemlendi. İlginç olan ise, bu yavaşlamanın, komşu buzullar Kohler East ve Smith West'in hızlanmasıyla aynı zamana denk gelmesiydi.

Çalışmanın başyazarı Dr. Heather Selley, "Kohler West Buzulu'nda gözlemlenen yavaşlamanın, buz akışının, komşusu Kohler East'e doğru yeniden yönlendirilmesi nedeniyle olduğunu düşünüyoruz. Bu, muhtemelen Kohler West'in yüzey eğimindeki büyük değişiklikten kaynaklanmaktadır. Kohler East, buz akışı ilerledikçe ve daha hızlı akıp inceldikçe Kohler West'ten buz emiyor veya bir başka ifadeyle buz çalıyor." dedi.

"Buz Korsanlığı": Yeni Bir Fenomen Mi?

Dr. Selley, bu durumu bir nevi "buz korsanlığı" olarak nitelendirdi. Buz akışının bir buzuldan diğerine yönlendirildiği ve akışı hızlanan buzulun yavaşlayan komşusundan "buz çaldığı" bu durum, bilim dünyası için yeni bir keşif. Bu durumun kısa sürede gerçekleşmesi ise, buzulların dinamiklerinin sanıldığından çok daha hızlı değişebileceğini gösteriyor.

Peki, bu "buz korsanlığı" nasıl gerçekleşiyor? Buzun alt kısmında yerin sıcaklığına bağlı olarak meydana gelen erime veya yumuşama, buz tabanında kaymaya neden olarak akışı kolaylaştırabiliyor. Ayrıca, buzulların yüzey eğimindeki değişiklikler de akış yönünü etkileyebiliyor.

İklim Değişikliği ve Buzulların Geleceği

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Orhan İnce, bu çalışmanın buz akış yönünde gözlemlenen hızlı değişimlerin, geleneksel olarak uzun jeolojik süreçlerde meydana geldiği düşünülen olayların daha kısa sürelerde gerçekleşebileceğini ortaya koyduğunu belirtiyor. İklim değişikliğinin, buzulların hızlanması ve yavaşlamasında kilit rol oynadığına dikkat çeken İnce, "Antarktika'daki bazı buzulların daha hızlı okyanusa akması, buzul incelmesine ve deniz seviyesinin yükselmesine neden olmaktadır. Kohler East'in hızlanması ve Kohler West'in yavaşlaması, buz tabakasının dengesizliğinin bir göstergesidir ki, bu durum okyanus ısınmasının ve buzulların erimesinin birbirine bağlı olduğunu vurgulamaktadır." ifadelerini kullandı.

Buzulların erimesi, dünya genelinde deniz seviyesinin yükselmesine ve kıyı bölgelerinde yaşayan milyonlarca insanın hayatını tehdit etmesine neden oluyor. Avrupa Birliği (AB) verilerine göre, dünya genelinde ortalama deniz seviyesi 1993'ten bu yana yılda ortalama 3,4 milimetre yükseldi. Bu yükselişin %30'unun okyanus suyunun genleşmesinden, kalan kısmının ise büyük oranda buzulların ve kutuplardaki buzul tabakalarının erimesinden kaynaklandığı tahmin ediliyor.

Peki, bu "buz korsanlığı" ve iklim değişikliğinin buzullar üzerindeki etkileriyle nasıl mücadele edebiliriz? Prof. Dr. İnce'ye göre, bütüncül ve disiplinler arası bir yaklaşım benimsenmesi gerekiyor. Bu kapsamda: